سکسیونر چیست؟ | انواع سکسیونر

سکسیونر چیست ؟

سکسیونر «Disconnector» به نوعی‌‌یک کلید قدرت است. این نوع کلیدها دارای محفظه خاموش‌کننده جرقه نمیباشند و تیغه‌های آن‌ها کاملاً نمایان است. سکسیونر در انواع غیر قابل قطع زیر بار (عمدتاً سکسیونرهای فشار قوی) و قابل قطع زیر بار (عمدتاً سکسیونرهای فشار متوسط) در صنعت برق کاربرد گسترده ای دارد.  در این مقاله از الکتروپژواک قصد داریم شما را با انواع سکسیونر و کاربردهای آن آشنا کنیم، در ادامه با ما همراه باشید.

کاربرد سکسیونر یا دیسکانکتور چیست؟

هدف از به‌کارگیری سکسیونر در پست‌های فشار قوی جدا کردن دو قسمت مختلف پست از‌‌یکدیگر میباشد. نکته قابل توجه این است که سکسیونر سیستم‌هایی را قطع و‌‌یا وصل می کند که تقریباً بدون جریان باقی ماندند. به عبارتی سکسیونر قطعات و تجهیزاتی را که فقط تحت ولتاژ میباشند را از شبکه جدا می‌سازد. به همین اساس، می‌توان به کمک سکسیونر جریان‌های خازنی مقره‌ها، کابل‌های کوتاه و‌‌یا ترانسفورماتورهای با توان کم که تحت ولتاژ باشند را قطع نمود.

سکسیونر در واقع‌‌یک ارتباط‌دهنده‌‌یا جداکننده مکانیکی بین سیستم‌ها میباشد و در وهله اول برای حفاظت اشخاص در مقابل برق‌گرفتگی کاربرد دارد و عموما در انجام بازرسی، سرویس، تعمیرات و کار روی تجهیزات فشار قوی باز و بسته می‌شود. علاوه بر موارد ذکر شده، سکسیونر در بهبود ایزولاسیون در پست‌ها به دژنکتورها کمک می‌کند.

سکسیونر غیر قابل قطع و قابل قطع زیر بار

سکسیونر غیر قابل قطع زیر بار، توانایی قطع جریان بار و‌‌یا جریان اتصال کوتاه را ندارد و تنها پس از قطع جریان عبوری از آن باز و بسته می‌گردد. به همین جهت برای باز کردن‌‌یا بستن مدار الکتریکی به ویژه تحت شرایط خطا، به کلید دیگری با قابلیت‌های بالاتر‌‌یعنی دژنکتور احتیاج است که توانایی باز‌‌یا بسته کردن مدار را تحت هر شرایطی دارد. به دلیل اینکه این کلیدها زیر جریان باز‌‌یا بسته نمی‌گردد و جریان عبوری از آن‌ها تقریباً صفر است، زمان قطع و وصل در آن‌ها خیلی بیشتر از بریکرها میباشد.

تولید و استفاده از سکسیونرهای فشار قوی قابل قطع زیر بار بیشتر در کشورهای آمریکا و کانادا رایج میباشد، اما در کشورهای دیگر، از جمله ایران این نوع سکسیونرها مورد استقبال قرار نگرفته‌اند.

معرفی اجزای سکسیونر

سکسیونرها از سه بخش اصلی تشکیل شده اند:

1. تیغه‌های حامل جریان
2. مقره‌های اتکایی
3. مکانیسم عمل‌کننده و اهرم‌های مربوطه

تیغه های سکسیونر

جنس کنتاکت‌ها (تیغه‌ها) باید جوری باشد که هنگام بسته بودن سکسیونر مقاومت کمی از خود نشان دهد. همچنین آن‌ها باید به گونه ای طراحی شوند که در صورت عبور جریان نامی از سکسیونر، دمایشان از 90 درجه سانتی‌گراد بیشتر نشود. کنتاکت‌ها ممکن است بر اثر قطع و وصل سکسیونر اکسید گردند. در نتیجه جنس آن‌ها باید سخت و پراکسید باشد. به علاوه توجه کنید که، تیغه‌ها باید دارای مقاومت مکانیکی بالایی نیز باشند.

مقره های اتکایی در سکسیونر

مقره ها نیز باید اندازه و جنس مناسبی را دارا باشند. مکانیسم عملکرد سکسیونرها می‌تواند به دو صورت دستی و موتوری پیش رود. در حالت دستی مکانیسم عملکرد به کمک دست تحریک می‌شود و در حالت موتوری‌‌یک موتور الکتریکی که به‌‌یک سیستم گیربکس اتصال‌‌یافته به اهرم‌های عملکرد نیرو وارد می‌کند و باعث باز و بسته شدن سکسیونر می‌شود.

انواع سکسیونر

سکسیونرها با توجه به کاربرد و سطح ولتاژ در انواع مختلفی تولید می‌شوند که در ادامه به معرفی آنها خواهیم پرداخت.

سکسیونر تیغه‌ای

سکسیونر تیغه‌ای‌‌یا کاردی (Blade Type Disconnector) برای ولتاژهای پایین و متوسط ( تا حدود 36 کیلو ولت) مورد استفاده میباشد.

از این مدل سکسیونر جهت قطع و وصل و حفاظت مطمئن در زمان عملکرد و در جاهایی که محدودیت سطح وجود داشته باشد استفاده میگردد. به نسبت میزان جریانی که از آن عبور می‌کند تیغه‌ها می‌تواند از ساده به دوتایی و از نوع تسمه‌ای (در جریان کم) به پروفیلی (در جریان زیاد)، میله‌ای و لوله‌ای تغییر‌‌یابد. نوع اهرمی آن نیز در فشار قوی و فوق فشار قوی کاربرد دارد.

این سکسیونرها به علت وجود شرایط جوی و وجود تنش‌های مختلف باید به روشی نصب شوند که در اثر نیروی برف‌‌یا باد به راحتی وصل نشوند. ساختمان آن‌ها دارای‌‌یک کنتاکت ثابت و‌‌یک کنتاکت متحرک است و قطع مدار عمود بر سطح افقی و در امتداد مدار میباشد. مسیر طی‌شده توسط کنتاکت متحرک حداکثر‌‌یک ربع دایره میباشد.

سکسیونر کشویی

سکسیونر‌ کشویی (Drawable Type Disconnector) برای کیوسک‌‌یا قفسه‌هایی که دارای عمق کم میباشند بسیار مناسب‌اند. این سکسیونرها اغلب به صورت میله‌ای در جهت عمودی قطع و وصل می‌گردند و عمدتاً در فشار متوسط کاربرد دارند. ساختمان آن‌ها متشکل از دو پایه ثابت و‌‌یک تیغه متحرک است که حرکت تیغه در امتداد خودش صورت میپذیرد. مهم‌ترین ویژگی این نوع سکسیونرها امکان ساخت تیغه‌ها به صورت لوله‌ای میباشد.

سکسیونر دورانی

سکسیونر دورانی (Rotational Type Disconnector) برای ولتاژهای بالا به‌ویژه ولتاژهای 60 تا 765 کیلوولت کاربردی است.

مهمترین قابلیت این سکسیونر‌ دارا بودن دو تیغه متحرک و دورانی است. نیروی وزش باد و نیروی وزن سکسیونر‌ به هیچ عنوان موجب وصل بی‌موقع آن نمی‌شود. سکسیونر‌ هر فاز تشکیل شده از دو پایه عایقی قابل گردش است که تیغه‌های پل روی آن نصب گردیده است. در زمان قطع‌‌یا وصل سکسیونر، پایه‌ها حول محور خود در خلاف جهت‌‌یک دیگر به اندازه 90 درجه در چرخشند و موجب قطع و وصل کنتاکت‌ها می‌شوند.

سکسیونر قیچی‌

سکسیونر قیچی‌ (Pantograph Type Disconnector) جهت ولتاژ فشار قوی و فوق فشار قوی و در ولتاژهای بالاتر از 110 کیلوولت مناسب میباشد. سکسیونر قیچی‌، سکسیونر پانتوگراف‌‌یا‌‌یک‌ستونی نیز نامیده میشود و عموما در در مکان هایی که اختلاف ارتفاع دارند از آن‌ استفاده می‌گردد.

سکسیونر اهرمی

این مدل سکسیونر‌ در سطح ولتاژ 63 تا 765 کیلو ولت کاربردی است و دارای‌‌یک تیغه لوله‌ای برای هر فاز در سطح ولتاژ 63 تا 230 کیلوولت و‌‌یا دو تیغه لوله‌ای در سطح ولتاژهای 145 تا 765 کیلو ولت است.

سکسیونر قابل قطع زیر بار

سکسیونر قابل قطع زیر بار که به آن کلید بار هم گفته میشود، می‌تواند جریان‌های کم و جریان‌های بار را که چند برابر جریان نامی آن میباشد بدون هیچ مشکلی قطع نماید. سکسیونرهای قابل قطع زیر بار در مدل های داخلی (تابلویی) و‌‌یا بیرونی (هوای آزاد) مورد استفاده است. از جمله موارد استفاده از آن‌ها در کلیدهای فیدر موتوری و انشعاب‌های کوچک است. محیط قطع در سکسیونرهای قابل قطع زیر بار متنوع است که از انواع آن قطع تحت سرعت بالا (سکسیونرهای خشک) و سکسیونرهای روغنی، گازی و خلأ میباشد.

این نوع سکسیونرها به تعداد کمتری نسبت به سکسیونرهای غیر قابل قطع زیر بار در شبکه‌های فشار متوسط استفاده می‌نمایند. توجه داشته باشید این نوع سکسیونرها جهت عملکرد در برابر جریان اتصال کوتاه مدار، همیشه به کمک فیوز فشار قوی به طور سری در مدار قرار می‌گیرند.

سکسیونر زمین

از این نوع سکسیونر‌ در جهت ایمنی افرادی که روی خط انتقال و تجهیزات پست کار می‌کنند و همچنین تخلیه بارهای باقیمانده روی خطوط، در ابتدای خطوط و پست‌های فشار قوی استفاده می‌گردد.

سکسیونر‌ زمین در واقع‌‌یک نوع سکسیونر‌ تیغه‌ای است که روی سکسیونر‌ واقع بوده و اغلب دارای‌‌یک اینترلاک الکتریکی و‌‌یا مکانیکی با سکسیونرهای خط و‌‌یا ترانسفورماتورها، راکتورها و بانک‌های خازنی میباشد. اینترلاک به این معنی است که تا سکسیونر‌ سر خط‌‌یا ورودی به ترانسفورماتور باز نباشد، بسته نخواهد شد و تا وقتی که سکسیونر‌ زمین بسته باشد سکسیونر مربوط بسته نخواهد شد.

ترتیب قرار گرفتن سکسیونر در مدار

مطابق استاندارد، جلوی هر کلید قدرت خط در شبکه‌‌ی 1 کیلوولت به بالا که از‌‌یک طرف انرژی دریافت میکند،‌‌یک سکسیونر‌ و‌‌یا در هر خط ورودی به پست برق و‌‌یا اتصال دو شین، دو سکسیونر‌ در دو طرف کلید قدرت‌‌یا دژنکتور نصب می‌گردد. سکسیونرها پیش از کلیدهای قدرت بسته شده و پس از قطع کلیدهای قدرت قابلیت باز شدن دارند.

هنگام باز و بسته کردن سکسیونرها باید به این مورد توجه داشته باشید که تنها در مدار جریان های شارژ خازنی خطوط‌‌یا جریان‌های مغناطیس‌کنندگی ترانسفورماتورهای توزیع کوچک موجود باشند و با باز و بسته شدن کلید، ولتاژ دو سر کلید تغییر نکند.

الکتروپژواک مرجع خرید آنلاین قطعات برق صنعتی

امید است که مطالعه‌‌ی این مقااله از تیم الکتروپژواک برای شما مفید واقع شده باشد همچنین در نظر داشته باشید که جهت خریداری انواع قطعات برق صنعتی از جمله ترانسفورماتور جریان، ترانسفورماتور ولتاژ، مقره و بوشینگ میتوانید با همکاران ما در تماس باشد و خرید خود را در کمترین زمان ممکن به صورت آنلاین انجام دهید.